Ngày 15/3/2025, một tin tức gây sốc lan truyền khắp giới tài chính và địa chính trị: Nga đang sử dụng Bitcoin và các loại tiền điện tử như Ethereum, Tether để giao dịch dầu mỏ với Trung Quốc và Ấn Độ. Trong bối cảnh các lệnh trừng phạt từ phương Tây ngày càng siết chặt, đây được xem là nước cờ táo bạo của Moscow nhằm vượt qua rào cản tài chính, mở ra kỷ nguyên mới cho tiền số trong thương mại toàn cầu.
Theo nguồn tin từ Reuters, các công ty dầu mỏ Nga đã âm thầm triển khai mô hình thanh toán bằng tiền điện tử, với giá trị giao dịch hàng tháng lên đến hàng chục triệu USD. Quy trình diễn ra như sau: khách hàng từ Ấn Độ hay Trung Quốc thanh toán bằng nhân dân tệ hoặc rupee cho một công ty trung gian. Số tiền này sau đó được chuyển đổi thành Bitcoin, Ethereum hoặc USDT, rồi gửi về Nga và quy đổi thành rúp. Dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong doanh thu dầu mỏ 192 tỷ USD của Nga năm 2024, chiến lược này cho thấy tầm nhìn dài hạn: giảm phụ thuộc vào đồng USD và hệ thống tài chính truyền thống.
Động thái này không phải là mới trong thế giới bị cấm vận. Iran và Venezuela từng dùng tiền điện tử để xuất khẩu năng lượng, né tránh các biện pháp trừng phạt từ Mỹ. Nhưng với Nga – một cường quốc dầu mỏ hàng đầu – việc áp dụng Bitcoin đánh dấu bước ngoặt lớn. “Tiền điện tử mang lại sự linh hoạt chưa từng có,” một nguồn tin thân cận với ngành dầu mỏ Nga tiết lộ. “Dù lệnh trừng phạt có được nới lỏng, đây vẫn là công cụ tối ưu để giao dịch quốc tế.”
Bối cảnh địa chính trị càng làm sáng tỏ lý do Nga chọn con đường này. Từ khi xung đột Ukraine leo thang, các lệnh trừng phạt đã khiến thanh toán dầu mỏ của Nga bị trì hoãn nghiêm trọng. Mỹ, dưới áp lực từ Tổng thống Donald Trump, đe dọa tăng cường các biện pháp kinh tế vào ngày 7/3/2025. Trong khi đó, Trung Quốc và Ấn Độ – hai thị trường khổng lồ – vẫn là đối tác chiến lược, sẵn sàng hợp tác qua các kênh phi truyền thống. Bitcoin, với tính ẩn danh và tốc độ giao dịch vượt trội, trở thành “cứu cánh” hoàn hảo.
Tuy nhiên, Nga không chỉ dựa vào tiền điện tử. Đồng dirham UAE cũng được sử dụng để đa dạng hóa dòng tiền. Nhưng sức hút của Bitcoin nằm ở khả năng vượt qua mọi rào cản địa lý và chính trị. Các chuyên gia dự đoán, nếu mô hình này thành công, Nga có thể thúc đẩy các quốc gia khác trong khối BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi) áp dụng tiền số cho thương mại quốc tế, thách thức sự thống trị của đồng USD.
Dù vậy, chiến lược này không phải không có rủi ro. Biến động giá tiền điện tử và nguy cơ tấn công mạng là những thách thức lớn. Chính phủ Nga hiện chưa lên tiếng chính thức, nhưng thực tế trên thị trường đã nói lên tất cả. Khi dầu mỏ – “vàng đen” của thế kỷ 20 – kết hợp với Bitcoin – “vàng số” của thế kỷ 21, thế giới đang chứng kiến một cuộc cách mạng tài chính chưa từng có. Nga không chỉ bán dầu, mà còn đang đặt nền móng cho một trật tự kinh tế mới.
